“ဆန္ဒီ” ကို သင္ခန္းစာယူျခင္း

ဟာရီကိန္းမုန္တိုင္း “ဆန္ဒီ” ႏုိင္ငံ၏ အေရွ႕ေျမာက္ပိုင္းအတၱလႏၲိတ္ကမ္း႐ိုးတမ္းတစ္ေလွ်ာက္ ေအာက္တိုဘာလ ၂၉ ရက္ႏွင့္ ၃၀ ရက္မ်ားတြင္ ၀င္ေရာက္ေမႊေႏွာက္ခဲ့ၿပီးေနာက္ နယူးေယာက္ျပည္နယ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး အင္ဒ႐ူးကူမိုတစ္ေယာက္ ထိတ္လန္႔တုန္လႈပ္ေနေသာ ၿမိဳ႕ေတာ္ႀကီးအား လွည့္ပတ္ၾကည့္႐ႈၿပီး သတင္းေထာက္မ်ားႏွင့္ ေတြ႕ဆံုခဲ့သည္။ မုန္တုိင္းေၾကာင့္ မက္ဟက္တန္ေအာက္ပိုင္း၊ စတက္တင္ကၽြန္းႏွင့္ ဘရြတ္ကလင္း၊ ကြင္းစ္ခ႐ိုင္ေဒသအခ်ဳိ႕မွာ ေရနစ္ျမဳပ္ခဲ့သည္။ နယူးဂ်ာစီကမ္းေျခအားလံုး
လံုး၀ဥႆံု ပ်က္စီးသြားေစခဲ့သည္။ ေျမာက္ကယ္႐ိုလုိင္းနား၊ မိန္းျပည္နယ္မ်ားမွသည္ မီခ်ီဂန္အထိ ျပည္နယ္ေပါင္း တစ္ဒါဇင္ေက်ာ္အား ျဖတ္သန္းသြားေသာဆန္ဒီေၾကာင့္ လူ ၅၀ ေက်ာ္ ေသဆံုးၿပီး လူေပါင္း ၈ သန္းခန္႔ လွ်ပ္စစ္မီး ျပတ္ေတာက္ခဲ့ရသည္။ ပ်က္စီးဆံုး႐ႈံးမႈ ကန္ေဒၚလာဘီလီယံ ၂၀ ေက်ာ္ရွိခဲ့သည္။ အင္အားျပင္းထန္မႈ အဆင့္တစ္သာ
သတ္မွတ္ထားေသာ မုန္တုိင္းငယ္ေလးက ပ်က္စီးဆံုး႐ႈံးမႈ ႀကီးမားျပင္းထန္ေစခဲ့ၿပီ ျဖစ္သည္။
သို႔ေသာ္ မစၥတာကူမိုအတြက္မူ “ဆန္ဒီ” မွာ ဒီထက္ပိုဆိုးႏုိင္ေသာ မုန္တိုင္းမ်ား၏ ေရွ႕ေျပးပင္ျဖစ္သည္။ “အႏွစ္တစ္ရာမွာ တစ္ႀကိမ္ျဖစ္တဲ့
ေရႀကီးမႈမ်ဳိးကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ ၂ ႏွစ္တစ္ႀကိမ္ ႀကံဳေနရၿပီ။ ေနာက္တစ္ခါ ဒီလုိရာသီဥတုမ်ဳိးႀကံဳလာရင္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ အေနနဲ႔ ဒီထက္ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ ထားဖို႔ ကာကြယ္ထားဖုိ႔ လုိအပ္ပါတယ္” ဟုနယူးေယာက္ျပည္နယ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးက ဆိုသည္။
အမွန္တကယ္ပင္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ျပင္ဆင္ထားဖို႔ လိုအပ္ပါသည္။ လူေပါင္းမ်ားစြာႏွင့္ အေဆာက္အအံုပိုင္ဆုိင္မႈေပါင္းမ်ားစြာမွာ ကမ္း႐ိုးတန္းေဒသမ်ားတြင္ တည္ရွိသည္ မဟုတ္ပါေလာ။ ရာသီဥတုေျပာင္းလဲမႈကိစၥလည္း ရွိပါေသးသည္။ ဆန္ဒီကဲ့သို႔မုန္တိုင္းမ်ဳိးကို အနာဂတ္တြင္ ပိုမိုႀကံဳေတြ႕ရႏိုင္သည္။
သို႔ေသာ္ ထိုအနာဂတ္ကို ကိုင္တြယ္ရန္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ အဆင္သင့္မျဖစ္ေသးပါ။ သမၼတေရြးေကာက္ပဲြ မဲဆြယ္ေရးလမ္းေၾကာင္းတြင္ ကမၻာႀကီးပူေႏြး လာမႈအေၾကာင္း ျငင္းခုံေဆြးေႏြးမႈမရွိသေလာက္ျဖစ္ေနျခင္းကို ၾကည့္ပါက သိသာပါသည္။ သတင္းေကာင္းမွာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ျပင္ဆင္ခ်ိန္ရပါေသးသည္။ ဆန္ဒီကို သင္ခန္းစာယူခဲ့လွ်င္ ျပင္ဆင္ႏုိင္သည္။
၁၉၃၈ ခုႏွစ္တြင္ ႏုိင္ငံအေရွ႕ေျမာက္ပိုင္းမွာပင္ Long Island Express ဟုေခၚေသာ ဟာရီကိန္း ၀င္ေရာက္ခဲ့စဥ္က သတိေပးခ်က္လည္းနည္းပါးၿပီး ျပင္ဆင္ခ်ိန္လည္း သိပ္မရခဲ့။ ယင္းမုန္တိုင္းေၾကာင့္ လူေပါင္း ၈၀၀ အထိ ေသဆံုးခဲ့ၿပီး အေမရိကန္သမိုင္းတြင္ လူအေသအေပ်ာက္ အမ်ားဆံုး ေသာမုန္တိုင္းတစ္ခု ျဖစ္ခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ယေန႔အခ်ိန္အခါတြင္ ထိုမွ်ေလာက္ ျပင္ဆင္မႈ ကင္းမဲ့မေနခဲ့ပါ။ အေမရိကန္မိုးေလ၀သႏွင့္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ေစာင့္ၾကည့္ေရး ၿဂိဳဟ္တုေပါင္း ႏွစ္ဒါဇင္ေက်ာ္က ကမၻာေျမႀကီးကို ေစာင့္ၾကည့္ၿပီး ရာသီဥတုကို ႀကိဳတင္ခန္႔မွန္းေပးေနပါသည္။
ယင္းသို႔ ျပင္ဆင္ထားသည့္ ၾကားမွာပင္ နာဆာ၏ GOES-East ၿဂိဳဟ္တုတစ္လံုး စက္တင္ဘာလအတြင္း ႐ုတ္တရက္ပ်က္သြားခဲ့သည္။ သု႔ိေသာ္ ကံေကာင္းေထာက္မစြာပင္ နာဆာတြင္ အရန္ၿဂိဳဟ္တုတစ္လံုး အဆင့္သင့္ရွိေနခဲ့ၿပီး ဆန္ဒီမုန္တိုင္းစတင္ျဖစ္ေပၚခ်ိန္တြင္ အစားထိုး၀င္ေရာက္
ေနရာယူႏိုင္ခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ဘတ္ဂ်က္ျဖတ္ေတာက္မႈမ်ားႏွင့္ အစုိးရ၏ ေရရွည္မၾကည့္မႈမ်ားက အေမရိကန္ ၿဂိဳဟ္တုအုပ္စုမ်ားကို ၿခိမ္းေျခာက္ ေနသည္။ သုေတသနၿဂိဳဟ္တုႏွင့္ အလုပ္လုပ္ေသာ ၿဂိဳဟ္တုမ်ားလုိအပ္ခ်က္ရိွေနသည္ဟု ေဂ်ာ္ဂ်ီယာ တကၠသိုလ္ကမၻာ့ပတ္၀န္းက်င္ ေလထုေလ့လာေရး သိပၸံဌာနမွ ဒါ႐ိုက္တာမစၥတာေဂ်၊မာရွယ္ရွက္ပတ္ ကေျပာပါသည္။
အာကာသရွိ အေျခခံအေဆာက္အအံုအတြက္ တစ္ေဒၚလာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံတိုင္း သဘာ၀ေဘးအႏၲရာယ္ပ်က္စီးမႈမွ ငါးေဒၚလာသက္သာႏုိင္ျခင္းေၾကာင့္ အာကာသလုပ္ငန္းမ်ား ဆက္လက္လုပ္ကိုင္ေရးမွာ စီးပြားေရးအရတြက္ေျခကိုက္သည္။ ဟာရီကိန္း “ဆန္ဒီ” တိုက္ခိုက္ခ်ိန္မွာ ဒစ္ဂ်စ္တယ္အမွတ္ အသားကာလပင္ျဖစ္ပါသည္။ လွ်ပ္စစ္မီးျပတ္ေတာက္သြားသူမ်ားက မီးျပတ္သြားေၾကာင္း တြစ္တာမွေန၍ သတင္းပို႔ၾကသည္။ အခ်ဳိ႕ေသာေနရာမ်ားတြင္ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားဆံုး႐ႈံးမႈမွာ ေရွာင္လႊဲမရႏိုင္ပါ။ စိတ္အခ်ရဆံုး မဟာဓာတ္အားလုိင္းစနစ္မ်ားပင္ ဆန္ဒီကဲ့သို႔ မုန္တိုင္းဒဏ္ကို ခံႏိုင္မည္ မဟုတ္ပါ။
သို႔ေသာ္ ၂၁ ရာစုစီးပြားေရးအား ၂၀ ရာစု လွ်ပ္စစ္ျဖန္႔ ျဖဴးေရးနည္းပညာမ်ားျဖင့္ မပံ့ပိုးႏုိင္ပါ။ အခ်ိန္ၾကာျမင့္စြာ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားျပတ္ေတာက္ျခင္း မ်ားမွာ ဆန္ဒီမုန္တုိင္း မတိုင္ခင္ကပင္ ျဖစ္ေပၚခဲ့ဖူးပါသည္။ ယမန္ႏွစ္ Halloween ကာလ ကေမာက္ကမ ႏွင္းမုန္တိုင္းမ်ား တုိက္ၿပီးခ်ိန္မွာပင္ အေရွ႕ေျမာက္ပိုင္းမွ ေနအိမ္ေပါင္း ၃ ဒသမ ၂ သန္း ႏွင့္စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားမွာ ရက္သတၱပတ္တစ္ပတ္ေက်ာ္ၾကာ လွ်ပ္စစ္မီးမ်ား ျပတ္ေတာက္ခဲ့ရ သည္။ နယူးဂ်ာစီႏွင့္ ကြန္နက္တီကတ္ျပည္နယ္ ေက်းလက္ေနအိမ္မ်ားဆိုလွ်င္ ဖံြ႕ၿဖိဳးဆဲႏိုင္ငံျဖစ္ေသာအိႏိၵယမွာကဲ့သို႔ မီးပ်က္သြားလွ်င္ မီးရရွိရန္ ဂ်င္နေရတာမ်ား တပ္ဆင္ထားၾကသည္။
လွ်ပ္စစ္ျဖန္႔ျဖဴးေသာ ကုမၸဏီႀကီးမ်ားအေနျဖင့္ ေငြေၾကးက်ပ္တည္းမႈၾကားမွပင္ မုန္တုိင္းဒဏ္အတြက္ ဓာတ္အားလုိင္းမ်ားကို ျပင္ဆင္ႏုိင္ပါသည္။
ဆန္ဒီ မုန္တိုင္းမတိုက္မီက ယင္းကုမၸဏီမ်ားက ဓာတ္အားလုိင္းမ်ားႏွင့္ မလြတ္ေသာ သစ္ကိုင္းမ်ားခုတ္ခ်ျခင္းမ်ားလုပ္ေဆာင္ခဲ့ပါသည္။ အပ်က္အစီး နည္းပါးေစခ့ဲေသာ္လည္း လံုး၀ေတာ့ မထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ခဲ့ပါ။ ဓာတ္အားလုိင္းမ်ားကို ေျမျမႇဳပ္ထားႏိုင္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ ယင္းသို႔လုပ္ေဆာင္ျခင္းမွာ ကုန္ က်စရိတ္မ်ားပါသည္။ အထူးသျဖင့္ၿမိဳ႕ႀကီးမ်ားမွ ေ၀းလံရာေဒသမ်ား၌ ေျမျမႇဳပ္ထားရန္ခက္ခဲပါသည္။
ထို႔ေၾကာင့္ပင္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ၏ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားျဖန္႔ျဖဴးေရး ၁၈ ရာခုိင္ႏႈန္းသာ ေျမေအာက္ႀကိဳးမ်ား ဆဲြထားျခင္းျဖစ္သည္။ လိုအပ္ေနသည္မွာ
စမတ္က်ေသာ နည္းပညာအသံုးခ်သည့္ဓာတ္အားလုိင္းစနစ္ျဖစ္သည္။ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားျပတ္ေတာက္မႈကို အလ်င္အျမန္သိရွိၿပီး အျခားေနရာမ်ားသို႔ ပ်ံ႕ႏွ႔ံမသြားမီ လုိင္းမ်ားျပတ္ေတာက္လွ်င္ အခ်ိန္မီျပင္ဆင္ေရးျဖစ္သည္။ ေခတ္သစ္လူမႈဘ၀မ်ားမွာ လွ်ပ္စစ္မီးေပၚတြင္ မွီခိုေနရေသာေၾကာင့္ လွ်ပ္စစ္ျဖန္႔ျဖဴးမႈမွာ တြစ္တာထက္စိတ္ခ်ရရန္ လိုအပ္ပါသည္။
ရာသီဥတုသိပၸံပညာရွင္မ်ားမွာလည္း ဆန္ဒီကဲ့သို႔ ဟာရီကိန္းမုန္တိုင္းမ်ား ပိုမိုႀကီးမားၿပီး ပိုမိုအင္အားျပင္းထန္လာျခင္းအတြက္ ကမၻာႀကီးပူေႏြးလာမႈကို မည္သည့္အခန္းက႑မွ ပါ၀င္အားျဖည့္ေနသည္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ သေဘာထားကဲြလဲြေနၾကပါသည္။ သို႔ေသာ္ အပူပိုင္းမုန္တိုင္းမ်ားမွာ ပူေႏြးေသာ ေရျပင္မွျဖစ္ေပၚလာေသာ စြမ္းအင္မွ တစ္ဆင့္ထြက္ေပၚလာသည္ဟု သုေတသီမ်ားက သိရွိၾကပါသည္။ ထို႔အတြက္ေၾကာင့္ပင္ ဟာရီကိန္း
မုန္တိုင္းမ်ားမွာ အပူပိုင္းဇုန္ေဒသမ်ား၌ ပို၍အေတြ႕ရမ်ားပါသည္။
အတၱလႏၲိတ္ သမုဒရာေရျပင္မွာ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္း ၁၀၀ ကႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္လွ်င္ ၂ ဒီဂရီဖာရင္ဟိုက္ (၁ ဒီဂရီစင္တီဂရိတ္) ပိုမို ပူေႏြးလာခဲ့ၿပီျဖစ္သည္။ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းအားျဖင့္ လူတို႔ပေယာဂေၾကာင့္ျဖစ္ေပၚသည့္ ရာသီဥတု ေျပာင္းလဲမႈေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ေရျပင္မ်ားပူေႏြးလာေလ၊ မုန္တုိင္းမ်ား
ျပင္းထန္လာေလဆုိသည့္ အဓိပၸာယ္ပင္ျဖစ္သည္။ ရာသီဥတု ေျပာင္းလဲမႈမွေန၍ ပိုမိုအင္အား ျပင္းထန္ေသာ၊ ပိုမိုစိုစြတ္ေသာ မုန္တိုင္းမ်ားဆီသို႔ ဦးတည္သြားလိမ့္မည္ဆိုသည္ကို သိပၸံပညာရွင္မ်ားက သေဘာတူၾကပါသည္။
ထို႔အျပင္ ရာသီဥတုေျပာင္းလဲမႈေၾကာင့္ ကမၻာ့ပင္လယ္ေရ မ်က္ႏွာျပင္မ်ားလည္း ျမင့္တက္လာသည္ဆိုသည့္အခ်က္ကိုလည္း သိပၸံပညာရွင္မ်ား သိရွိၾကပါ သည္။ ပ်မ္းမွ်အားျဖင့္ ပင္လယ္ ေရမ်က္ႏွာျပင္မ်ား ၈လက္မ (၂၀ စင္တီမီတာ) ခန္႔ ျမင့္တက္လာခဲ့ၿပီျဖစ္ရာ မုန္တိုင္း၀င္ေရာက္ျခင္းႏွင့္အတူ ပင္လယ္ကမ္း႐ိုးတန္း ေရႀကီးေရလွ်ံမႈမ်ားလည္း ႀကီးမားလာခဲ့ရာ ပ်က္စီးဆံုး႐ႈံးမႈမ်ား ႀကီးမားက်ယ္ျပန္႔လာပါေတာ့သည္။
“ဒီတစ္ႏွစ္၊ ႏွစ္ႏွစ္အတြင္း ကၽြန္ေတာ္တို႔ႏိုင္ငံနဲ႔ ကမၻာတစ္၀န္းႀကံဳေတြ႕ခဲ့ရတဲ့ မုန္တုိင္းေတြဟာ အရင္ကထက္ပိုၿပီး ျပင္းထန္လာတယ္ဆိုတာကေတာ့ ရွင္းေနပါတယ္” ဟု “ဆန္ဒီ” မုန္တိုင္းက နယူးေယာက္ၿမိဳ႕အား ေမႊေႏွာက္ဖ်က္ဆီးၿပီးေနာက္တစ္ရက္တြင္ ၿမိဳ႕ေတာ္၀န္ မိုက္ကယ္ဘလြန္းဘာ့ဂ္က ဆိုသည္။ “ဒီကိစၥေတြကိုကၽြန္ေတာ္တို႔ ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းရပါလိမ့္မယ္” ဟု၎က ဆက္လက္ေျပာပါသည္။ ယင္းမွာ “ဆန္ ဒီ” မုန္တုိင္း၏ ေနာက္ဆံုးသခန္းစာပင္ျဖစ္သည္။ ေလာေလာဆယ္တြင္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ မေပးဆပ္ပါကေနာက္ပိုင္း၌ ေသခ်ာေပါက္ ေပးဆပ္ရပါလိမ့္မည္။

ၾကည္ေန၀င္းမင္း
7Day News
Ref: Time